Elterngeld po polsku – kompletny poradnik na temat zasiłku wychowawczego w Niemczech

Co to jest Elterngeld?

A w tym wpisie dowiesz się wszystkiego o Elterngeld, czyli o zasiłku wychowawczym w Niemczech. Jeśli jesteś pierwszy raz na moim blogu to witam Cię bardzo serdecznie 🙂 Nazywam się Sylwia Ammon, jestem w Niemczech od 10 lat, przyjechałam bez znajomości języka ze względu na bezrobocie w Polsce. Tutaj nauczyłam się języka biegle i założyłam blog, który pozwala setkom tysięcy osób z Polski zorganizować lepsze życie w Niemczech. Więcej o mnie przeczytasz tutaj. No to jedziemy z tematem – ale najpierw zaproszę Cię do ściągnięcia mojego ebooka “Elterngeld dla sprytnych” z 5 trickami i 5 błędami w Elterngeld 🙂 Dostaniesz też linka na kolejny webinar na żywo na temat Elterngeld:

Elterngeld to zasiłek wychowawczy, który rodzice otrzymują przez pierwszy okres po urodzenia dziecka – przez 12-28 miesięcy). Dzięki niemu mama albo tata może zostać w domu i bez zmartwień o brak środków zająć się nowym członkiem rodziny. Elterngeld jest w trzech wariantach:

• Basiselterngeld
• Partnermonate (2 dodatkowe miesiące BasisElterngeld dla partnera)
• ElterngeldPlus (więcej poniżej)
• Parterschaftsbonus (4 dodatkowe miesiące ElterngeldPlus dla każdego z rodziców – więcej poniżej)

Komu należy się zasiłek wychowawczy?

Zasiłek wychowawczy otrzymujesz z reguły, jeśli jesteś rodzicem dziecka. Możesz spełniać też inne warunki:

• oczekujesz na adopcję
• wychowujesz dziecko parnerka/partnerki
• jesteś w trakcie uznania ojcostwa
• jesteś członkiem rodziny, który opiekuje się dzieckiem, ponieważ jego rodzice nie mogą podjąć się opieki (np. z powodu choroby, śmierci)
• Elterngeld należy się wszystkim: pracującym, niepracującym, urzędnikom, osobom na samozatrudnieniu, studentom, osobom na Ausbildungu 🙂
• tak, również jeśli nie pracowałeś/aś zawodowo i nie zarabiałeś/aś przed urodzeniem dziecka, należy się Elterngeld (wtedy jest minimalna kwota 300€)
• twoim miejscem aktywności zawodowej lub mieszkania/zameldowania są Niemcy – z reguły Elterngeld bez meldunku nie przysługuje!! Ale są od tej reguły wyjątki, np. Grenzgänger

Elterngeld a powrót do Polski

Dużo osób pyta o to, czy mogą pojechać do Polski, tam urodzić dziecko a potem otrzymywać Elterngeld cały czas będąc w Polsce. Po części jest to możliwe. Ale tylko po części. Jest coś takiego jak centrum interesów osobistych. To jest coś w stylu „ogniska domowego” – jeśli przebywasz na terytorium Niemiec do 183 dni, wtedy Twoim centrum interesów osobistych są Niemcy i przysługuje Ci Elterngeld. Tak więc pobieranie Elterngeld w Polsce jest możliwe tylko jeśli Twoim ośrodkiem życia pozostają Niemcy.

Ile wynosi Elterngeld?

Generalnie zasiłek może wynosić od 300€ do 1800€. Dokładna kwota, którą Ty dostaniesz, zależy od Twoich zarobków. Jak wyliczyć Elterngeld? Generalnie jest to przynajmniej 65% Twoich miesięcznych zarobków netto – czyli „na rękę”. I to tyczy się “BasisElterngeld” przez 1 rok. Jeśli chcesz “rozciągnac” Elterngeld na 2 lata czyli wziąć “ElterngeldPlus”, otrzymasz połowę z tej kwoty.
Są też zasady regulujące Elterngeld dla osób słabiej zarabiających.
Jeśli przed urodzeniem dziecka zarabiałaś mniej niż 1.240€ netto, to dostaniesz więcej niż 65% wypłaty.

• przy zarobkach między 1.240€ i 1.200€ kwota procentowa wzrasta „małymi kroczkami” z 65% na 67% – to znaczy, np. przy zarobkach 1.236 dostaniesz 65,2 % itd.
• przy zarobkach między 1.200€ a 1000€ dostaniesz 67% wypłaty netto
• jeśli zarabiałaś wcześniej mniej niż 1000€, wysokość procentów wypłaty będzie rosła aż do 100%. Dokładniej mówiąc, za każde 2€ poniżej kwoty 1.000€ dostajesz 0,1% więcej Elterngeld. Czyli np. przy 998€ dostajesz 67,1% itd.
  Ale oczywiście najlepiej wyliczyć sobie wysokość zasiłku w kalkulatorze Elterngeld- wklej w google link familienportal.de/familienportal/rechner-antraege/elterngeldrechner

ElterngeldPlus

Jeśli chcesz, możesz zdecydować się na opcję ElterngeldPlus. Wtedy będziesz dostawać połowę przysługującej Ci kwoty, ale za to przez dwukrotnie dłuższy czas. To znaczy, jeśli Basiselterngeld wynosi np. 1000€ przez okres 10 miesięcy, to ElterngeldPlus będzie wynosić 500€ przez okres 20 miesięcy.

Partnermonate, czyli dodatkowe miesiące dla ojca dziecka

Generalnie jeśli OBYDWOJE partnerzy chcą wziąć Elterngeld, to dostaje się 2 miesiące dodatkowego BasisElterngeld. Mąż może je wziąć na przykład przez pierwsze 2 miesiące życia dziecka.

Partnerschaftsbonus – dodatkowy bonus dla partnera

Załóżmy, że kończycie już Elterngeld, to znaczy 14 podstawowych miesięcy zostało wykorzystane przez obydwojga rodziców (np. Ty wzięłaś 12 miesięcy a mąż 2 miesiące). Ale chcecie więcej – od kilka lat jest możliwe wzięcie dodatkowych 4 miesięcy dla KAŻDEGO rodzica równolegle. Ale są warunki. Jeśli obydwoje pracujecie średnio między 24 a 32 godziny tygodniowo, możecie starać się o tzw. Partnerschaftsbonus. To oznacza, że każde z Was dostanie po 4 dodatkowe miesiące ElterngeldPlus (tylko w czterech następujących po sobie miesiącach). Jako osoba samotna możesz też skorzystać z Partnerschaftsbonus Wtedy wystarczy, że będziesz pracować 24-32 godzin w tygodniu. Uwaga- w przypadku problemów, np. za mało godzin w pracy, albo nadgodzin, wypada się z regulacji. Trzeba wtedy zwracać pieniądze.

Elterngeld – jak wypełnić wniosek

Wniosek o Elterngeld możesz ściągnąć jako pdf albo wypełnić online. Na stronie https://familienportal.de/familienportal/rechner-antraege/antragsformulare znajdziesz wniosek do Elterngeld w pdf albo do wypełnienia na komputerze właściwy dla Twojego landu. Wypełniony wniosek razem z dokumentami składasz w regionalnej „Elterngeldstelle”, którą znajdziesz wpisując w Google „Elterngeldstelle + nazwa miejscowości”.

Elterngeld – jakie dokumenty są potrzebne

Jako obywatelka EU, a nie Niemiec, musisz złożyć dowód meldunku (Niemcy mają go już w dowodzie :)). Na rządowych stronach dostępne są dokumenty uzupełniające Antrag: np. Anlage EG+ czyli dodatek dotyczących Elterngeld plus. Anlage N dotyczy dochodów z zatrudnienia u kogoś. Musisz złożyć też Verdiensbescheinigung (zaświadczenie o zarobkach) wypełnione przez pracodawcę, albo paski wypłaty. Potrzebny jest też akt urodzenia dziecka.

Czytaj też inne wpisy z zakresu ciąży i macierzyństwa – kliknij w podlinkowania poniżej:

• Ciąża w Niemczech- kwestie prawne – najważniejszy wpis dla mam w ciąży! Najważniejsze zasady prawne w ciąży.
• Zakaz pracy ogólny i indywidualny. Ciąża w Niemczech. – tu dowiesz się, czym różnią się zakazy pracy i kto je wystawia?
• USG w ciąży w Niemczech i opieka medyczna nad ciężarną – co Ci przysługuje i kto za to płaci? – w ciąży u niemieckiego lekarza 🙂
• Położna w Niemczech – ile kosztuje, co konkretnie robi, czy musisz ją mieć? – absolutnie warto przeczytać i oczywiście znaleźć sobie własną położną 🙂
• Elterngeld po polsku – kompletny poradnik na temat zasiłku wychowawczego w Niemczech – “wychowawcze” dla mamy i … taty 🙂
• Mutterschaftsgeld – zasiłek macierzyński – ile, dla kogo, kiedy – zasiłek macierzyński

Kiedy jest wypłacany Elterngeld? Czas oczekiwania.

Warto zaznaczyć, że nie powinnaś się zbytnio ociągać ze składaniem wniosku, bo zasiłek jest wypłacany tylko 3 miesiące do tyłu. Teoretycznie możesz go złożyć nawet nie mając skompletować wszystkich dokumentów już 6 tygodni przed spodziewanym terminem porodu, ale moim zdaniem nie bardzo jest sens. Powinnaś jak najszybciej się zorganizować, tzn. jak zawsze mieć dokumenty w porządku (zobacz mój filmik o organizowaniu niemieckiej papierologii). Przede wszystkim powinnaś sobie zorganizować strategię, uzgodnić ją z partnerem, kiedy kto ile zostaje w domu i jakie pieniądze Wam za to przysługują. Oraz

Elterngeld a praca Teilzeit albo Minijob

Pobierając Elterngeld możesz pracować na Minijob albo nawet na Teilzeit, czyli część etatu. W to wchodzi też Midijob- więcej o rodzajach pracy w Niemczech piszę w tym wpisie na temat legalnej pracy w Niemczech.
Żeby otrzymywać Elterngeld nie możesz przekroczyć 30 godzin pracy w tygodniu.
W tych miesiącach, kiedy pracujesz, Twój Elterngeld wynosi 65% różnicy między wypłatą netto przed urodzeniem dziecka i po jego urodzeniu. Dlatego jeśli planujesz dorabiać, opłaca się pomyśleć o EltergeldPlus 🙂 Pisząc jaśniej: jeśli chcesz pracować podczas pobierania Elterngeld, to weź ElterngeldPlus, czyli mniejszą kwotę a przez dłuższy czas pobierania (2 lata) a nie Basis. I skonsuktuj z urzędem, do jakiej kwoty możesz dorabiać, żeby urząd potem nie kazał Ci zwracać części Elterngeld.

Elterngeld a ubezpieczenie zdrowotne

Ubezpieczenie zdrowotne jest w Niemczech kluczowe i obowiązkowe. Jeśli przed urodzeniem dziecka byłaś ubezpieczona w państwowej ubezpieczalni, tak zostanie. Tak samo, jeśli byłaś ubezpieczona prywatnie.

• jeśli masz ubezpieczenie przy mężu, nie musisz płacić składek
• jeśli byłaś ubezpieczona przed porodem w państwowej ubezpieczalni płacąc składki na własną rękę, musisz płacić z reguły najniższą możliwą składkę
• nie musisz płacić składek przez okres Elternzeit (czyli bycia na “bezpłatnym urlopie” u pracodawcy”, jeśli wtedy nie pracujesz ani nie pobierasz Elterngeld)

Przy okazji tematu zdrowia, czyli tego, co najważniejsze: polecam Ci również zrobienie porządnego testu wody – ta firma (klik) wykonuje testy specjalne dla okresu ciąży i bada wodę pod kątem zdatności do przyrządzania jedzenia dla niemowląt i małych dzieci. Dzięki temu będziesz ostrzeżona, czy Twoja woda z kranu jest bezpieczna (firma partnerska). Jeśli nie, napisz do mnie na kontakt, a przekażę Ci kontakt do mojego znajomego, który zajmuje się filtrami do wody tu na terenie Niemiec.

Elterngeld a rozliczenie podatkowe

Generalnie Elterngeld jest nieopodatkowane, ale należy do tzw. Progressionsvorbehalt. Oznacza to, że będzie wliczany do podstawy, według której nalicza się podatki. Wtedy trzeba zapłacić za inne dochody więcej podatku. Dlatego też trzeba dodać Elterngeld do rozliczenia podatkowego. Co do podatków, to jeszcze ważny trick – jeśli planujecie dziecko, może warto porozmawiać ze Steuerberaterem na temat przejścia z klas podatkowych 5/3 na przykład na 4/4. Wtedy Elterngeld będzie naliczany na podstawie wyższej kwoty netto 🙂 (więcej o klasach podatkowych przeczytasz tutaj)

Czytaj inne artykuły z zakresu ciąży i macierzyństwa i dodatków finansowych:

• Kinderflohmarkt – czyli gdzie kupić tanie ubranka, wózki i inne rzeczy dla dzieci. Bazarki dziecięce w Niemczech.
• Przedszkole w Niemczech – zapisz do niego dziecko najlepiej zaraz po urodzeniu!
• Jugendamt zabiera Polakom dzieci? Jak widzą to Polacy w Niemczech.
• Kinderzuschlag – dodatek do 185€ miesięcznie na każde dziecko
• Baukindergeld – dodatek do 12 000€ za każde dziecko do zakupu nieruchomości

Elterngeld a zasiłek macierzyński

Jeśli zasiłek macierzyński jest wyższy niż Elterngeld, to wtedy za ten konkretny okres czasu dostaniesz tylko Mutterschaftsgeld. Jeśli z kolei Elterngeld jest wyższe, to wtedy do Mutterschaftsgeld dostaniesz dodatkowo część Elterngeld. Musisz wtedy złożyć dwa wnioski.

Elterngeld a kolejna ciąża

Jeśli pobierałaś Elterngeld na starsze dziecko, to czas pobierania zasiłku na starsze dziecko będzie pominięty w 12-miesięcznym okresie rozliczeniowym (§ 2b Abs. 1 Nr. 1 des Bundeselterngeld- und Elternzeitgesetzes.) Czas podstawy obliczenia Elterngeld przesuwa się tym samym do tyłu, możliwie do czasu sprzed urodzenia pierwszego dziecka. W dodatku jeśli masz już w domu małe dziecko (do 3 lat) lub dwoje dzieci (wtedy do 6. roku życia), możesz liczyć na Geschwisterbonus, czyli dodatkowe 10% wysokości zasiłku 🙂

Koniec Elterngeld i co dalej? Elternzeit jako możliwość dla młodej mamy 🙂

Jeśli wcześniej byłaś zatrudniona, możesz zostać jeszcze na Elternzeit. Podczas tego czasu wprawdzie nie dostajesz zasiłku wychowawczego, ale masz opłacane składki emerytalne i, jeśli pracowałaś na etacie, także ubezpieczenie zdrowotne. No i Twój pracodawca trzyma dla Ciebie miejsce pracy, na które możesz wrócić po urlopie wychowawczym.

Elterngeld w trakcie Kurzgeld spowodowanego koronawirusem

Jeśli Twój pracodawca wprowadził w firmie Kurzarbeit z powodu obostrzeń rządowych, nie będzie to mieć wpływu na wysokość Twojego Elterngeld.