Gewerba w Niemczech – najważniejsze informacje na początek
Gewerbe w Niemczech – mam i ja 😉 Cześć, tu Sylwia Ammon – mój blog powstał po to, żeby Polacy, którzy mają ambicje żyć tutaj na swoich zasadach, mogli zasięgnąć porządnych informacji, żeby móc się wybić. W tym wpisie dowiesz się, jakie są rodzaje Gewerby. (kliknij poniżej i oglądaj filmik na Youtube na ten temat)
Dowiesz się, czy w ogóle temat jest dla Ciebie. A jeśli tak, to będziesz mógł dobrać odpowiednią Gewerbe do twojej sytuacji- co innego Gewerba w Niemczech jako opiekunka osób starszych, co innego Gewerba na budowlance, co innego Gewerba jako sprzątaczka itd. W tym wpisie poznasz ogólne zasady funkcjonowania różnych rodzajów ewerby i dam Ci też przykłady z życia.
Co to w ogóle jest Gewerbe, czyli działalność gospodarcza?
Gewerbe to po prostu firma, którą zakładasz, żeby móc wykonywać swoją pracę bezpośrednio dla klientów i wystawiać dla nich rachunki. Możesz założyć działalność, jeśli chcesz wykonywać usługi, na przykład sprzątanie, wyprowadzanie psów, robienie paznokci, naprawy sprzętu/samochodów, usługi transportowe… Możesz też założyć Gewerbe żeby handlować odzieżą, kosmetykami itp, na przykład na ebay albo poprzez swój własny sklep internetowy.
Czy Gewerbe to jednoosobowa działalność gospodarcza?
Jeśli założyłeś firmę typu Gewerbe, jesteś jednoosobową działalnością gospodarczą. Jest to tani i szybki sposób założenia firmy. Pamiętaj jednak, że w przeciwieństwie do spółki, która jest osobnym “bytem”, to Ty jesteś tutaj “firmą”. To znaczy, odpowiadasz własnym majątkiem na przykład jeśli wpadniesz w długi. Dlatego dobrze sobie podlicz i nie zaczynaj od kredytów na niepotrzebne rzeczy. Możesz pracować w pojedynkę, ale masz prawo też zatrudniać ludzi na przykład na umowę o pracę na etat albo na Minijob czyli na maksymalnie 450€. Większość Polaków tutaj raczej nie zatrudnia ludzi tylko zleca część prac podwykonawcom, ponieważ jest to oczywiście dużo łatwiejsze i pozbawione aż takich zobowiązań. Należy jednak wystrzegać się, żeby nie zostać zaliczonym jako “Scheinselbstständigkeit”.
“Pozorna” Gewerba w Niemczech – “u Polaka na budowie” czyli Scheinselbstständigkeit
Myślę że dobrze będzie tutaj dodać parę słów właśnie na temat Scheinselbstsändigkeit. Jest to coś w rodzaju “udawanej” firmy, to znaczy pracujesz jak na etacie, ale nie masz przywilejów osoby zatrudnionej, tylko sam musisz sobie opłacać wszystkie składki. Jeśli pracujesz w określonych narzuconych godzinach i na sprzęcie zleceniodawcy to bardzo możliwe, że podlegasz właśnie pod “udawaną działalność”, czyli Scheinselbständigkeit. Podobnie jeśli masz tylko jednego zleceniodawcę (powinieneś mieć rachunki dla wielu klientów a nie tylko jednego).
Największym problemem jest niedoinformowanie osób, które się godzą na mocne zaniżanie stawek. Niestety bywa, że pracodawcy kuszą stawką za godzinę w wysokości 10€, a pracownicy nie mają pojęcia, że muszą jeszcze opłacić od tego całe podatki, ubezpieczenie zdrowotne itp. Innym problemem jest to, że nawet nie wiedzą, że coś jest nie tak, i budzą się z przysłowiową ręką w nocniku z długami na zaległe składki ubezpieczeniowe, albo w szpitalu po wypadku przy pracy bez prawa do opieki zdrowotnej.
Ale o szczegółach potem. Podsumowując: nie zakładaj Gewerby w Niemczech w sytuacji, kiedy po prostu chcesz pracować, mieć co miesiąc swoją wypłatę i swój spokój. Oraz jeśli NIE chcesz rozwijać swojej działalności jako firma, z perspektywą samodzielnego szukania klientów, ewentualnego rozwoju itp. Wtedy napisz sobie z moim darmowym poradnikiem dobre CV i celuj w umowę o pracę (tu zobacz mój filmik instruktażowy “jak szukać pracy w Niemczech” gdzie pokazuję główne niemieckie portale i jak one działają)
Gewerba w Niemczech – Nebengewerbe czyli dorabianie na boku pracując na cały etat lub część etatu
Jeśli faktycznie chcesz zacząć Gewerbe w Niemczech, świetnym rozwiązaniem na początek jest tzw. Nebengewerbe. Jest to działalność gospodarcza “na boku”, to znaczy jeśli masz już pracodawcę na część lub nawet cały etat, to zakładasz sobie “dodatkowo” na boku właśnie Gewerbe i zaznaczasz opcję “Nebengewerbe”. Wtedy masz już opłacone składki ubezpieczenia zdrowotnego i kasa chorych nie zgłasza się do Ciebie po składki za firmę, jeśli będziesz ją prowadzić w mniejszym zakresie godzinowym niż praca etatowa. Ja założyłam właśnie takie Nebengewerbe, kiedy pracowałam jako rekruterka na część etatu. To jest sytuacja, która daje Ci bezpieczeństwo. Możesz na spokojnie szukać klientów, masz fundusze np. na marketing ponieważ zarabiasz na bieżąco.
Takie Gewerbe jest praktycznie bezkosztowe (szczególnie jeśli zwolnisz się z VATu;)) i jest świetną podkładką, jeśli dorabiasz sobie do pensji prywatnie albo u firm, np. przy sprzątaniu, pracach budowlanych, sprzedaży itp. Ja dawałam wtedy “na boku” korepetycje z języka i robiłam wieczorami tłumaczenia marketingowe stron internetowych dla polskich firm w Niemczech, jednocześnie mając stabilną pracę na etat.
Nebengewerbe – czy muszę pytać pracodawcę od etatu o pozwolenie?
Możesz mieć w umowie o pracę klauzulę, że musisz spytać pracodawcę o pozwolenie na dodatkową działalność. Wtedy wypadałoby go poprosić o zgodę 😉 Możesz mieć też zakaz konkurencji, wtedy oczywiście Twoja działalność w tej samej branży i przy tym samym segmencie klientów stoi pod znakiem zapytania.
Nebengewerbe jako dodatkowa działalność dla Hausfrau
Ciekawostką jest, że jeśli jesteś tzw. “niepracującą żoną-matką” (oczywiście prowadzenie domu to też praca, ale chodzi o to że nie ma zatrudnienia i jest się podpiętym do ubezpieczenia rodzinnego u męża) – to też możesz założyć swoje Gewerbe w Niemczech (np. robienie paznokci czy rzęs albo sprzątanie).
Do wysokości 450euro miesięcznie nie musisz płacić ubezpieczenia zdrowotnego (oczywiście omów to dokładnie ze swoim ubezpieczycielem, ponieważ każda sytuacja może być nieco inna). W razie kontroli albo donosów “życzliwych” ludzi legalny papier jest, możesz też wystawiać rachunki 😉 W ten sposób możesz zdobywać pierwszych klientów i legalne referencje. Jak dzieci pójdą do szkoły, możesz “zakręcić się” wokół tematu na cały etat i zgarniać już całkiem fajny pieniądz mając własną działalność dopasowaną do Twoich wolnych godzin 🙂
Gewerba w Niemczech – Kleinunternehmen czyli zwolnienie z VATu
Super opcją na początek (ale nie tylko!) jest skorzystanie z regulacji Kleinunternehmen. Wtedy nie musisz płacić VATu – a to spore ułatwienie, nie musisz więc mieć dodatkowego numeru podatkowego dla VATowców (no chyba że chcesz robić transakcje z klientami w Polsce, to wtedy musisz złożyć podanie w Finanzamt – ja tak właśnie robię). Roczny obrót nie może przekraczać 22 000€.
Możesz od razu zacząć wystawiać rachunki – w tym wpisie pokażę Ci, jak to robić. Plusem “małej Gewerby” czyli Kleinunternehmen jest też bardzo łatwe rozliczenie podatkowe. Musisz je zrobić tylko raz w roku i złożyć w Finanzamcie na zasadzie EÜR, czyli prostego rachunku wpływów i wydatków. Dzięki Kleinunternehmenregelung nie musisz odprowadzać co miesiąc VATu do urzędu skarbowego, więc odpada księgowość.
Gewerba w Niemczech na “cały etat”, czyli jesteś sam sobie szefem
Chcesz zarabiać na własny rachunek więcej niż 1400€ miesięcznie – gratuluję! Podchodzisz pod Gewerbe całkowite, już nie “małe”. Z “normalnym” Gewerbe wiążą się już większe koszty. Pierwszym z nich jest płacenie podatku VAT – doliczasz go do każdego rachunku. Z reguły wynosi 19%, na zniżce (za produkty pierwszej potrzeby i kulturę) 7%. Poza tym dochodzi Ci podatek Gewerbesteuer, ale to też dopiero od pewnej kwoty (ok. 2 tys. € miesięcznie). Gewerbesteuer jest różny w zależności od regionu.
Gdzie założyć siedzibę firmy? Mieszkanie, osobne biuro?
Siedziba firmy dla Gewerbe to z reguły Twoje miejsce zamieszkania i zameldowania. Jednak czasem w umowie o wynajem jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Wtedy warto zwrócić się do wynajmującego, żeby w drodze wyjątku zgodził się na zameldowanie Twojej działalności. Szczególnie jeśli jest to działalność, która jest “na wychodnym” jak np. sprzątanie czy inne działalności, gdzie wyjeżdżasz do klienta, to raczej nie powinno być problemu. Co innego, jeśli działasz u siebie i jest hałas itd. Możesz podnająć dla siebie biuro lub pokój u kogoś i zameldować działalność tam. Są też specjalne biura coworkingowe, które podnajmują stanowiska pracy i tam też można znaleźć możliwość zameldowania Gewerbe.
Czyli podsumowując – jakie Gewerbe i jak je założyć?
Poznałeś różne rodzaje Gewerbe 🙂 Wszystkie rodzaje działalności jednoosobowej zakłada się w ten sposób, że wypełniamy wniosek w urzędzie miasta – można to zrobić również online. Opłata administracyjna dla urzędu to ok 25€ (ale może być różna w zależności od Landu). Najlepiej zrób to jeszcze zanim zaczniesz wystawiać rachunki, chociaż niewielki poślizg nie powinien być problemem. Kolejnym krokiem jest zameldowanie się w Finanzamt i wypełnienie deklaracji na temat podatków. I w zależności od wybranej formy, zwróć uwagę na poszczególne rubryczki. Przy zwolnieniu z VATu musisz zaznaczyć wybraną rubryczkę na formularzu w Finanzamt. Przy zwolnieniu z Kasy chorych (Nebengewerbe) musisz zaznaczyć odpowiednią rubryczkę na wniosku o założenie Gewerbe w urzędzie miasta. Przygotuj się, że będziesz musiał wpisać też czynności, czyli na przykład stylizacja paznokci, strzyżenie, usługi ogrodnicze. To te usługi będą na Twoich rachunkach. Zawsze lepiej wpisać więcej czynności, jeśli na przykład planujemy robić w przyszłości jeszcze coś ponad to. Załóżmy że kosisz trawniki, a planujesz jeszcze wywóz tej trawy, ale jeszcze nie masz przyczepy. No to warto od razu umieścić ten wywóz na Gewerbeschein, żeby potem nie musieć płacić za korektę (każda zmiana potem kosztuje). Pamiętaj żeby sprawdzić katalog czynności, które wymagają pozwoleń w Niemczech.
Ubezpieczenie zdrowotne na Gewerbie w Niemczech
Pamiętaj że musisz też opłacić sobie niemieckie ubezpieczenie zdrowotne, które wynosi kilka setek euro. Koszt ubezpieczenia zależy od tego, ile zarabiasz, oraz od tego, czy jest to niemieckie ubezpieczenie państwowe czy prywatne. Ubezpieczenia państwowe bywają droższe – np. mając 3000€ wpływów od klientów miesięcznie Twoja składka będzie wynosić 550€. Ubezpieczenia prywatne mogą być tańsze, przy czym jest pewna kwota, do której musisz sobie sam opłacić jakieś drobne sprawy, np. wizytę u lekarza domowego itp. Więcej na ten temat dowiesz się z mojego wpisu o ubezpieczeniach zdrowotnych w Niemczech.
Jeśli masz zawód rzemieślniczy, pojawia się kilka dodatkowych schodków, niektóre zawody wymagają specjalnych pozwoleń itp. Spokojnie, wszystko do ogarnięcia 🙂 Opiszę to w kolejnym wpisie, gdzie poznasz zawody regulowane i nieregulowane w Niemczech.
Działalność gospodarcza na uprzywilejowanych zasadach, czyli Freiberufler – “wolne zawody”
Jeśli działasz w usługach jako “twórca”, doradca, albo nawet korepetytor z niemieckiego czy tłumacz, to masz przywileje. W Niemczech istnieje katalog zawodów, również z innych branż, które określane są jako “wolne zawody”.
Nie musisz zakładać działalności typu Gewerbe i płacić za Gewerbeschein – wystarczy że zgłosisz w Finanzamt chęć wystawiania rachunków. Odpadają Ci też koszty Gewerbesteuer, czyli sporo! Również możesz załapać się na zniżki z VAT-u albo na zniżki dla “zawodów twórczych” i przez to przejęcie przez KSK opłat za ubezpieczenia. Wszystkie zasady dotyczące Freiberufler są opisane dokładnie tutaj.
Działalność nierejestrowana w Niemczech – czy jest dozwolona?
Generalnie wszystko, co ma na celu przynieść Ci dochód, musi być zarejestrowane. Ale jednocześnie jest możliwość wystawienia pojedynczych rachunków przez osoby prywatne. Jeśli zrobiłeś dla kogoś przysługę, możesz wystawić tej osobie rachunek z własnym numerem Steuer-ID, bez firmy, i jako opłatę wpisz “Aufwandentschädigung”, czyli “opłata za fatygę” 🙂 Ale na dłuższą metę, jeśli oferujesz swoje usługi dla klientów, to oczywiście pomyśl o Gewerbe lub Freiberufler.
Pamiętaj żeby przeczytać moje dalsze wpisy na temat zakładania firmy!
