Uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech – wszystko co musisz wiedzieć

Masz polski dyplom? Super! W tym wpisie dowiesz się, co musisz zrobić, żeby został uznany w Niemczech. Pielęgniarka, fizjoterapeuta, elektryk, inżynier, pedagog, nauczyciel – wszystkie te osoby potrzebują uznania kwalifikacji. Tutaj znajdziesz krok po kroku, jak je zdobyć, ile to kosztuje, jak zdobyć zwrot kosztów, gdzie się zgłosić po bezpłatną pomoc. Jeśli jesteś pierwszy raz na blogu, serdecznie Cię witam 🙂 Ja nazywam się Sylwia Ammon i jestem z wykształcenia psychologiem. Wyjechałam do Niemiec po studiach, żeby nauczyć się niemieckiego, ponieważ w moim zawodzie pracy nie było, a za to wszędzie była praca z niemieckim. W sumie do dzisiaj tak jest 😉 Po 1,5 roku pracy w McDonalds i nauce języka gdzieś między zmianami w pracy poszłam wreszcie na kurs językowy – od razu na poziom C1. Po kolejnych 3 miesiącach zdałam egzamin C1/C2 i dostałam się na studia (na germanistykę), wkrótce potem zaczęłam pracować jako rekruterka dla Polaków. Teraz jestem na urlopie wychowawczym i tworzę tego bloga i kanał na YouTube, po to, żeby nowe osoby miały łatwiejszy start w Niemczech niż miałam ja. Jeśli nie chcesz wydawać mnóstwa pieniędzy na kursy, albo po prostu nie masz na nie czasu, ściągnij mojego bezpłatnego ebooka. Znajdziesz tam 10 konkretnych wskazówek, jak uczyć się języka niemieckiego za darmo w domu. Tak skutecznie, jak ja 🙂

Uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech – co to w ogóle znaczy?

Mamy nasze polskie dyplomy zdobyte na polskich uczelniach. Niestety nie na wszystkich kierunkach są identyczne przedmioty jak na tak samo nazwanych kierunkach w Niemczech. Albo wręcz część studiów istniejących w Polsce w ogóle nie istnieje w Niemczech (np. mgr kosmetologii). Dlatego Twoje wykształcenie musi zostać porównane z tutejszymi kierunkami, tzn. czy masz zrobione wszystkie wymagane przedmioty, praktykę itp. Jeśli tak, to dostaniesz na to dokument, a jeśli nie, dostaniesz listę przedmiotów lub praktyk do nadrobienia. I teraz uwaga – w różnych Landach kierunki na uczelniach są różne, więc te procedury też mogą się różnić!

Jakie kwalifikacje wymagają uznania w Niemczech?

Uznania wymagają zawody regulowane. Są to zarówno tytuły zawodowe (Meister, czyli Mistrz), jak i zawody po studiach i inne, np. po kursach kwalifikacyjnych. Przykłady zawodów wymagających uznania to: pedagodzy, nauczyciele, lekarze, architekci, architekci wnętrz, architekci krajobrazu, fizjoterapeuci, opiekunowie osób starszych, pielęgniarze, położne, aptekarze, ergoterapeuta, logopeda, wychowawca, psychoterapeuta (nie mylić z psychologiem – psycholog nie jest reglamentowany:))
Wszystkie 420 zawodów reglamentowanych znajdziesz pod tym linkiem.
W Niemczech jest jedno prawo “ogólnoniemieckie”na temat kwalifikacji zawodowych – Berufsqualifikationsfeststellungsgesetz (BQFG), ALE każdy Land ma swoje lokalne prawa. Dlatego myślę że najlepiej jeśli przejdziesz przez “lejek” na stronie Anerkennung-in-detuschland. To znaczy wpisujesz swój adres, zaznaczasz odpowiednie opcje i dostajesz odpowiedzi, na przykład co masz zrobić oraz jaka poradnia będzie dla Ciebie odpowiednia, wraz z danymi kontaktowymi. “Lejek” jest w języku niemieckim i angielskim. Osobiście nie szłabym w język angielski, bo to niepotrzebne komplikowanie sobie sprawy. Najlepiej użyj wersji niemieckiej i słownika/tłumacza.

Różne urzędy zajmujące się potwierdzaniem polskich zawodów

Jeśli natrafisz tam na ścianę, mam dla Ciebie jedną praktyczną radę – ale dla zaawansowanych. Jeśli nie sposoba Ci się to, czego się dowiesz, szukaj dalej 😉 U jednego znajomego było tak, że pojechał jednak do innego biura, i uzyskał uznanie dyplomu w innych, bardziej lukratywnych zawodach (tak, liczba mnoga). W dodatku nie musiał tłumaczyć polskich dyplomów na niemiecki, tylko uznali mu angielskie dyplomy. Chaos, prawda? Zapamiętaj jedno: w Niemczech bardzo ważne jest, na który urząd i na których urzędników trafisz. Ja już wiem, że jedną z najlepszych odpowiedzi jest tu czasem: “zależy”, czyli “jein” (ja+nein=jein 😉 – tak, to słowo naprawdę istnieje). Biurokracja ma tu swoje wady. Dlatego jeśli nie uda Ci się wejść drzwiami, idź i staraj się wejść oknem 😉

Różnie biura mogą zajmować się uznaniem dyplomów, na przykład:

1. ogólne biura ze strony anerkennung-in-deutschland.de https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/de/beratungssuche.php
2. dla Handwerker, czyli rzemieślników poszukaj lokalnych HWK
3. dla zawodów technicznych, przemysłowych, handlowych: IHK Industrie-Handelskammer)
4. Różne izby (“Kammer”), np. Ärztekammer, Apothekerkammer, Ingenieurekammer, Architektenkammer
   Możesz też iść do poradni dla imigrantów. Więcej na jej temat znajdziesz w moim wpisie o bezpłatnych kursach języka niemieckiego (kursach integracyjnych).

Jakie dokumenty są potrzebne do uznania niemieckich kwalifikacji zawodowych?

Lista potrzebnych dokumentów, oczywiście sprawdź z Twoim urzędem bo niewykluczone że się nieco różnią 😉

• kopia dyplomu albo świadectwa, uwierzytelniona (beglaubigt)
• kopia suplementu albo innego wykazu przedmiotów w innej formie, też uwierzytelniona
• tłumaczenia przysięgłe dyplomu lub świadectwa (Übersetzung durch einen vereidigten Übersetzer)
• tłumaczenie przysięgłe suplementu / spisu przedmiotów w innej formie (Studiengangerläuterung, Anhang zum Prüfungszeugnis, Diplomzusatz)
• wniosek (Antrag)
• CV – Lebenslauf (w tym wpisie dowiesz się, jak napisać CV)
• list motywacyjny – Motivationsschreiben, Anschreiben
• 2 zdjęcia paszportowe (Passfotos)
• kopia zameldowania (Anmeldebescheinigung)
• opcjonalnie: potwierdzenie praktyki w zawodzie (Praktikumszeugnis)

Uznanie niemieckich kwalifikacji zawodowych – ile to może kosztować?

Ceny poszczególnych usług to prawdziwy drenaż kieszeni:

• * Koszty samych tłumaczeń przysięgłych to około 300-400€
• Napisanie CV i listu motywacyjnego w zależności od tłumacza to co najmniej 100€, niektórzy za porządne i obszerne dokumenty biorą nawet 500€-600€. I tutaj od razu Cię przestrzegam, nie musisz przepłacać ale nie bierz też pierwszego lepszego polskiego germanisty. Kiedyś popełniłam ten błąd że zgodziłam się kilka razy wziąć do korekty tego typu dokumenty. Nawet mój mąż Niemiec-germanista-zawodowy korektor kompletnie nie rozumiał co tam jest napisane po niemiecku. Od tamtego czasu mam zasadę, że nie robię korekt po polskich tłumaczach, bo to naprawdę nie ma sensu.
• koszty potwierdzenia przez urząd (“Beglaubigung”) 5-15€ za stronę
• złożenie wniosku – 200€-600€

Uznanie niemieckich kwalifikacji zawodowych za darmo

ALE od niedawna (2016) jest możliwość zwrotu kosztów za tłumaczenia, uwierzytelnienia i procedurę biurokratyczną. Warunkami są na przykład zameldowanie w Niemczech (na 3 miesiące) i określone dochody. Wysokość dofinansowania to od 100€ do 600€. Więcej informacji znajdziesz w Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej na precognition.pl.

Uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech – ile trwa?

Niemieckie urzędy się nie spieszą. Generalnie czas “mielenia się” Twoich wniosków to wiele miesięcy, wszystko zależy od kolejki. Niemiecki Hans z kubkiem kawy będzie sobie porównywał różne tabelki i listy przedmiotów, siedząc w klimatyzowanym biurze. Cóż, im się nie musi spieszyć. Jeśli Twój zawód należy do tzw. “Mangelberufe”, czyli zawodów, w których “brakuje ludzi”, możesz liczyć na szybsze załatwienie sprawy. Takie zawody to oczywiście pracownicy służby zdrowia, mechatronicy, ale też fachowcy jak hydraulicy czy elektronicy przemysłowi. Jak wpiszesz w google hasło “Mangelberufe” to szybko znajdziesz dziesiątki takich zawodów 🙂

Uznanie niemieckich kwalifikacji zawodowych: całkowite, częsciowe, brak uznania 🙁

Jeśli dostaniesz od razu decyzję o uznaniu dyplomu, możesz już strzelać korkami od szampana 😉 Ale niejednokrotnie nie jest to takie proste! Wiele osób dostaje “częściowe uznanie”, to znaczy, jeszcze brakuje Ci paru przedmiotów albo praktyk w zawodzie, żeby dopełnić formalności. Wtedy albo dostaniesz listę kursów czy praktyk do nadrobienia, albo uzupełnisz tę wiedzę np. w Berufsberatung w Agetur für Arbeit. Jeśli Twoje kwalifikacje nie zostały uznane, też niekoniecznie oznacza to, że wszystko stracone. Możesz zdecydować się na Ausbildung, czyli kształcenie zawodowe. Dzięki temu, że już masz jakieś wykształcenie za sobą, Ausbildung może zostać skrócony. Więcej informacji znajdziesz w moim wpisie o Ausbildung i w filmikach na Youtube na temat Ausbildung.

Uznanie kwalifikacji dla zawodów niereglamentowanych – zrób chociaż “ocenę dyplomu”, czyli Zeugnisbewertung

Jeśli skończyłeś inne kierunki, których nie ma na liście, czyli na przykład psychologię, marketing i zarządzanie, ekonomię, to też warto zdobyć “niemiecki papierek”. Mogą to być np. tytuły magistra, inżyniera, licencjata. Wyłączone są kolegia nauczycielskie. Dzięki takiemu dokumentowi dla każdego potencjalnego nowego pracodawcy będzie też jasne, kogo ma przed sobą. Wyobraź sobie, że sam jesteś pracodawcą – i masz dwóch kandydatów. Jeden ma dyplom po polsku, a drugi po rosyjsku, może z jakimś tłumaczeniem, ale ciągle nie bardzo się orientujesz, jaki jest polski odpowiednik. Więc na pewno pewniej byś się czuł, jakbyś miał przed sobą polskie urzędowe potwierdzenie tego dokumentu po rosyjsku.

Jak załatwić Zeugnisbewertung żeby uznać Twój dyplom dla zawodów niereglamentowanych

Po pierwsze, warto się poradzić za darmo. Taki doradca może Ci pomóc z wypełnieniem wniosku. Do podpisanego wniosku musisz dołączyć dokumenty:

• kopie świadectw lub dyplomów, potwierdzone (beglaubigt) – Beglaubigung czyli podpis i pieczątka urzędnicza, można ją zdobyć np. w Landratsamt, Rathaus, Gericht, Notar, Dienststelle der Bundesagentur für Arbeit
• kopie suplementu do dyplomu (też potwierdzone = beglaubigt)
  (ważne: jeśli ukończyłeś studia przez 2004 rokiem to musisz dołączyć listę przedmiotów, np. jako wyciąg z indexu)
• kopia matury (bez potwierdzenia urzędniczego)
• kopia dowodu osobistego (bez potwierdzenia urzędniczego)

Ile kosztuje Zeugnisbewertung?

Koszt to 200€ za pierwszy wniosek i 100€ za każdy kolejny. Pocedura trwa (teoretycznie) do 3 miesięcy. Broszurę na ten temat znajdziesz pod tym linkiem.

Wydawaniem tego dokumentu zajmuje się urząd w Bonn (klik)

Uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech – a może da się bez? 😉

W przypadku zawodów nie znajdujących się na liście zawodów reglamentowanych faktycznie nie potrzeba robić oficjalnej procedury uznawania. Na przykład w zawodzie psychologa. Chociaż znam też osobiście przypadki, kiedy pracodawca “przymknął oko” na to, że pracownik ma tylko polski dyplom bez uznania. Jak widzisz, w Niemczech nie wszystko odbywa się 100-procentowo według reguł 😉 Mimo to są to jedynie wyjątki. Absolutnie warto też zainwestować w uznanie takich kwalifikacji też dla zawodów niereglamentowanych. Dzięki temu będziemy mieć większe szanse, że zostaniemy zaszeregowani do wyższych stawek godzinowych, ponieważ dział kadr będzie mieć jasny sygnał na temat tego, do jakiej grupy specjalistów się zaliczamy.

Dyplom – jakie tłumaczenie na niemiecki?

A może wystarczy egzemplarz po angielsku automatycznie wydany przez Twoją uczelnię? Zależy 🙂 Zazwyczaj do złożenia WNIOSKU o uznanie kwalifikacji zawodowych będziesz potrzebować tłumaczenia przysięgłego na niemiecki – niektóre biura przyjmują tylko z pieczątką tłumacza niemieckiego, a niektórzy akceptują pieczątkę polską. Chociaż nawet potem bywa, że polscy tłumacze mylnie tłumaczą niektóre przedmioty. Niektóre urzędy zadowalają się tłumaczeniem na angielski. Musisz dokładnie spytać o to już na początku, żeby uniknąć niepotrzebnych komplikacji i podwójnego płacenia!

Wniosek o uznanie kwalifikacji zawodowych – jaki poziom języka?

Do samego składania wniosku nie musisz mieć żadnego dokumentu potwierdzającego znajomość języka niemieckiego. Ale zanim wkroczysz na miejsce pracy, pracodawca takiego dokumentu zażąda. Z reguły jest to poziom B1/B2/C1. Pamiętajmy, że w zależności od pracodawcy i zawodu wymagana znajomość języka będzie się różnić. W niektórych przypadkach można pracować w języku angielskim, czasem pracodawca opłaca wtedy kursy niemieckiego. W innych zawodach, np jako nauczyciel, nacisk kładziony jest na poziom C1 (ale tu już mówimy o pracy a nie wniosku o uznanie kwalifikacji:))

Uznanie kwalifikacji zawodowych w Niemczech, będąc jeszcze w Polsce

Tak, jeszcze będąc w Polsce możesz załatwić swoje uznanie kwalifikacji. Zrobisz to w Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej https://ahk.pl/pl/hr-i-szkolenia/uznawanie-kwalifikacji albo na prorecognition.pl.

https://www.anerkennung-in-deutschland.de/html/pl/index.php precognition@arbeitsagentur.de

Pomocne? Udostępnij wpis na swoich Social Mediach albo prześlij znajomym 🙂
Zapraszam Cię do innych wpisów na moim blogu na temat pracy i życia w Niemczech

Pozdrawiam!
Sylwia Ammon